هیجان و استرس؛ تحریک کننده دستگاه عصبی سمپاتیک

به گزارش ایمنا، سیستم عصبی خودکار  بخشی از سیستم عصبی است که  اعمال غیر ارادی مانند ضربان قلب و یا باریک شدن رگ های خونی را کنترل می کند. اختلال در این سیستم، می تواند مشکلات جدی ایجاد کند که از میان آنها می توان به مشکلات فشار خون، مشکلات قلبی، مشکل  تنفسی و بلع و ... اشاره کرد.
دستگاه حرکتی  همانند دستگاه حسی شامل یک شبکه پیچیده ای از ساختارها در تمام سطوح سیستم عصبی است.این در حالی است که عمل حرکتی ناشی از ارتباط پویا و پیچیده میان عضلات و بخش های عصبی است.
قسمت های مختلفی از مغز، راههای حرکتی فوق نخاعی و نورون های حرکتی نخاعی جزو دستگاه حرکتی محسوب می شوند.هرگونه ضایعه در هر کدام از این بخش ها باعث اختلال حرکتی می شود ردد، که شدت آن به ناحیه آسیب و میزان آن بستگی دارد.
در مورد شناخت دستگاه عصبی،اختلالات حرکتی، سکته مغزی، مشکلات حرکتی و ... گفتگویی داشتیم با "دکتر وحید گوهریان، فوق تخصص جراحی ریه ، تیروئید، سینه و دستگاه گوارش" که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:

سمپاتکتومی چیست؟
قبل از توضیح سمپاتکتومی، ابتدا به طور مختصر به نقش سیستم عصبی خودکار (Autonomic nervous system) می پردازیم. دستگاه عصبی خودکار یا سیستم عصبی اتونوم (ANS) بخشی از سیستم عصبی محیطی (PNS) است و یک سیستم حرکتی محسوب می شود که فیبرهای حرکتی آن به عضلات صاف، عضله قلبی و غدد می روند.
سیستم عصبی اتونوم از چه بخش هایی تشکیل می شود؟
سیستم عصبی اتونوم خود از دو قسمت تشکیل می شود که شامل دستگاه عصبی خودکار سمپاتیک (SANS) و دستگاه عصبی خودکار پاراسمپاتیک (PANS) است.

دستگاه عصبی خودکار توسط چه بخش هایی کنترل می شود؟
اگرچه این دستگاه عصبی به عنوان یک دستگاه خودکار شناخته می شود، اما خود ازطریق بخش های مختلفی از دستگاه عصبی مرکزی (CNS) کنترل می شود که شامل تشکیلات مشبک (Reticular formation) ساقه مغزی و هیپوتالاموس (Hypothalamus) می باشد که بخشی از دستگاه لیمبیک است.
در واقع کنترل اصلی دستگاه اتونوم ازطریق هیپوتالاموس صورت می گیرد که آکسون هایی از آن به تشکیلات مشبک ساقه مغز و طناب نخاعی می روند. فیبرهایی که از هیپوتالاموس به نخاع می روند، روی عملکرد نورون های پیش عقده ای سمپاتیک و پاراسمپاتیک اثر می گذارند.
بسیاری از بخش های دیگر دستگاه لیمبیک  (Limbic system)، مخ (Cerebrum)، مخچه (Cerebellum) و عقده های قاعده ای (Basal ganglia) از دیگر بخش هایی است که کنترل  دستگاه اتونوم را بر عهده دارند.
 
چه عواملی باعث تحریک دستگاه عصبی سمپاتیک می شود و این دستگاه در عوامل خطر چه نقشی را بر عهده دارد؟
دستگاه عصبی سمپاتیک تحت تاثیر عواملی چون هیجان، استرس، ترس، درد و سرما تحریک می شود که یک واکنش فیزیولوژیک عمومی سریع و تحریکی را در فرد به وجود می آورد.
بنابراین سیستم عصبی سمپاتیک، موجود زنده را جهت انجام واکنش سریع آماده می کند. به عنوان مثال دستگاه عصبی سمپاتیک در شرایط خطر باعث افزایش ضربان قلب و افزایش جریان خون عضلات می شود، درحالی که میزان جریان خون در پوست و دستگاه گوارش را کاهش می دهد.
اما دستگاه عصبی پاراسمپاتیک برخلاف دستگاه عصبی سمپاتیک باعث آرامش می شود و در اعمال روزمره به طور طبیعی و آرام نقش دارد.

تاثیرات دستگاه عصبی سمپاتیک شامل چه مواردی است؟
 این اثرات شامل افزایش قدرت انقباضی قلب، افزایش تعداد ضربان قلب، افزایش فشار خون، تنگ شدن عروق خونی، افزایش تعریق، کاهش فعالیت دستگاه گوارش، تحریک بخش مرکزی غده فوق کلیوی، گشاد شدن برونش ها، گشاد شدن مردمک چشم، افزایش قند خون ازطریق افزایش میزان گلیکولیز و افزایش فعالیت روانی است.
 
اجزای دستگاه عصبی سمپاتیک کدامند؟
سیستم سمپاتیک شامل قسمت های زیر است :رشته های پیش عقده ای سمپاتیک (Preganglionic sympathetic fibers)، رشته های پس عقده ای سمپاتیک (Postganglionic sympathetic fibers)، عقده ها یا گانگلیون های سمپاتیک (Sympathetic ganglia) که  خود دو نوع هستند و شامل عقده ها در تنه سمپاتیک در دو طرف ستون فقرات و عقده های فرعی دور از ستون فقرات است.
11174/130/10